İNSANİ GELİŞME ENDEKSİ VE TÜRKİYE

     Öncelikle iktisadi büyüme ve iktisadi kalkınma farklı kavramlardır.Kısaca değinecek olursak, iktisadi büyüme; daha çok gayri safi milli hasıla ile ilgili bir kavramdır, ülkenin sayısal olarak bir önceki yıla göre ürettiği nihai malların toplam değerindeki değişiklikle ilgilenir;ancak kalkınma bu sayısal büyümeden çok o ülkenin kültürel açıdan ,eğitim sağlık ,beslenme gibi açılardan gelişmesini ele alır.Yani iktisadi büyüme , iktisadi kalkınmanın ölçülmesinde yetersiz kalınca  daha insan odaklı tekniklerin geliştirilmesine yol açmıştır.

    Bunlardan en önde geleni ise Birleşmiş milletler kalkınma programı(United Nations Development Programme- UNDP) tarafından İnsani Gelişme Endeksi(Human Development Index -HDI) geliştirilmiştir. 
    İnsani gelişme endeksi, sağlık, bilgi  ve gelir düzeyi şeklinde  üç temel unsura dayalı olarak hesaplanmaktadır.Birleşmiş milletler tarafından açıklanan insani gelişme endeksinde ülkeler HDI değerlerine göre sıralanır.
     

    HDI değerleri;

•  000,0-0,499 arasında olması düşük

•  0,500-0,799 arasında olması orta  

• 0,800-1,000 arasında olması yüksek   insani kalkınma düzeyini göstermektedir.

        İnsani Gelişme Endekslerine  187 ülke dahil ediliyor .Bunların 47'şer adedi en üst derecede, yüksek derecede ve orta derecede sınıflandırılırken 46 adedi ise düşük derecece insani gelişme derecesine sahip ülke olarak belirlenmiş.

    İnsani gelişme karşılaştırmasında en üstte NORVEÇ  yer alırken onu sırasıyla Avustralya ,ABD , Hollanda, Almanya ,Yeni Zelanda,İrlanda ,İsveç İsviçre  ve Japonya izliyorken ; FRANSA 20 İngiltere 26  Yunanistan 29'uncu sırada bulunuyor. TÜRKİYE  ise 0,722 HDI değeriyle 90. sırada yer aldı.Yani orta derece insani kalkınmışlık seviyesinde yer aldı.

     Gelir dağılımı adaletsizliğine(Gini katsayısı1*) bakacak olursak ,bu değerin 0.20 ile 0.30 arasında çıkması dünya genelinde en adil gelir dağılımı olan ülkeler arasında olduğunuzun bir göstergesidir.Peki bu alanda en iyi olan ülkeler hangileri derseniz  liste şöyle sıralanıyor ;Norveç, İsveç  Finlandiya, Almanya, Avusturya, Slovakya Belarus ,Romanya ,Kazakistan,Ukrayna.

     Gini kat sayısı bazı ülkelerde şöyle ABD(0,41), Çin (0,43) ,Almanya (0,28) ,Yunanistan (0,34), Arjantin (0,45), Brezilya (0,55) ,Rusya (0,40) ,İtalya (0,36) ve TÜRKİYE'DE  ise  bu oran (0,39) oldu.




     TÜRKİYE'NİN temel verilerini şöyle bir araya toplarsak tablo şu  şekilde oluyor.

•  Doğumda ortalama yaşam beklentisi   74.2

• Ortalama eğitim görme süresi   6.5

• Eğitim görme süresi beklentisi  12.9

• Kişi başına düşen Gayrisafi milli gelir (2011 yılı - 2005 SGP$) 13.466

• Kadınların iş gücüne katılım oranı (% 15 yaş ve üstü) 28.1

• Sağlığa yapılan kamu harcamaları (Gayri safi yurt içi hasıla'nın yüzdesi, 2010)  5.1

• Eğitime yapılan kamu harcamaları (Gayri safi yurt içi hasıla'nın yüzdesi, 2005-2010)   2.9

• Yetişkinler arasında okuma yazma oranı (%, 15 yaş ve üstü)  90.8

• Nüfusun en az ortaöğretimi tamamlamış yüzdesi (%, 25 yaş ve üstü, 2011)  34.5

• Nüfusun istihdamı oranı (%, 25 yaş ve üstü, 2011)  48.8

• Genç işsizliği (%, 15-24 yaş arası, 2005-2011)   20.7

• Enerji tedariği: Fosil Yakıtlar (2009, toplamın yüzdesi)  89.9

• Enerji tedariği: Yenilenebilir Enerjiler (2009, toplamın yüzdesi)  10.2

• Kişi başına düşen sera gazı salımı (2005, ton karbondioksite eşdeğer) 1.4

• Ormanlık alan (2010, toplam alanın yüzdesi)  14.7

• 2030 yılındaki tahmini nüfus (milyon)  86.7

• Yıllık nüfus artışı (%) (2010/2015)

• 1.1Toplam doğurganlık oranı (bir kadın başına düşen doğum sayısı, 2012) 2.0

  Burada kullanılan tüm istatistikler 2013 İnsani Gelişme Raporundan alınmıştır .İngilizce ,Arapça, Fransızca,İspanyolca,Rusça ve Japonca yayınlanan raporun İngilizce versiyonuna buradan Türkçe özetine ise burdan ulaşabilirsiniz.

       1* Gini katsayısı : Gelir dağılımı adaletsizliğini ölçen bir kat sayıdır.0 ve 1 arasında değer alır .Bu değer 0' a yaklaştıkça daha adil gelir dağılımını gösterirken , 1 ' e yaklaştıkça gelir dağılımı adaletsizliğinin arttığını gösterir.