18 Eylül 2018 Salı

Deodorant

Akışkanların (sıvı ve gazların) kaynama noktaları basınçla beraber yükselir.

Aşağıdaki formüle bakınız. 

Bu formülün sabit kalması ancak değişkenlerden en az ikisinin değişimiyle mümkündür. (Yalnızca biri değiştiğinde SABİT bozulur) Daha doğru bir ifadeyle, değişkenlerden biri değiştiğinde diğer değişkenlerden en az birini daha değiştirir. (İlk değişen; hem değişken hem de değiştiren)

P*V
---- = SABİT
n*T

P: Pressure (Basınç) (Soru:Basıncı nasıl anlarız? Cevap:Basıncı anlarız.)
V: Volume (Hacim)
n: # of moles (Molekül sayısı)
T: Temperature (Sıcaklık)

Bu sabiti, veriler arasındaki ilişkileri anlamak için kullanırız. (Ben onun için kullanıyorum)
Örneğin molekül sayısı ve hacmi sabit kabul edelim ve bakalım (bu iki -n ve V- harfi elimizlen kapatalım) sıcaklık (T) artınca sabitin bozulmaması için basıncın da (P) artması gerekir. 

Yani "sıcaklık artınca basınç artıyor" diyebildiğimiz gibi "basınç artınca da sıcaklık artıyor" diyebiliriz.

Ne demiştik? Akışkanların (sıvı ve gazların) kaynama noktaları basınçla beraber yükselir. Yukarda anlatılan sabitli-değişkenli formül bu önermeyi açıklamak için kullanılabilir mi? Hayır, gerek yok. 

Çünkü zaten biliyoruz ki basınç artınca illa ki kaynama noktası da artar. E yani.. Mesela deniz kenarında su 100 derecede kaynarken, basıncı görece daha düşük olduğu aşikar olan büsbüyük bir dağın tepesinde, aynı çeşmenin suyu 98 dereceye geldimi fokur fokur kaynar. Değil mi ama..

Yani basıncı yükseltir, yeterince büyük bir basınç sağlarsak, akışkanların kaynama noktalarını da sonsuza kadar artırabilir yani onları kaynamaz (gaza dönüştürmeden) halde (sıvı halde) tutabiliriz. (Unutmayın, basıncı biz artırdık, kendi haline bıraksak, yani yüksek basıncı uygulamasak kaynama noktası düşecek ve hemen kaynayacak köftehor)

Normal şartlarda gaz halinde olması gereken ve deodorant olarak kullandığımız akışkanlar da yüksek basınç değerleri altında şişelere sıvı halde doldurulur. 

Deodorantı sıktığımızda (düğmesine bastığımızda) tüpün içindeki basınç da ani bir şekilde düşer, dolayısıyla akışkanın kaynama noktası da düşer ve sıvı haldeki deodorant kaynama noktasına çok ani bir şekilde erişerek buharlaşır ve gaz halinde püskürür. 

Sıvıdan gaza geçme (hal değiştirme) sırasında gerekli olan enerji çevreden ısı olarak alınır, yani bu durumda deodorant akışkanı ortamından ısı alarak tüpünü soğutmuş olur.

Çıkan gazın buz gibi hissedilmesinin sebebi de aynı prensiptendir. 

Aslında oda sıcaklığında püsküren gaz tenimize (koltuk altı, kulak arkası, boyun, ve başka yerlerimiz) değdiğinde yoğuşur ve tekrar buharlaşır. Bu sefer hal değiştirirken gereken enerjiyi tenimizden aldığı ısı ile sağlar ve gereken ısı bize soğukluk hissi verir.

SubhanaAllah..

https://www.youtube.com/watch?v=OoGYwpXM0rg&t=383s eşliğinde.