Tarih : 26 Mayıs
1991
Rota : Bangkok -
Viyana
Şirket : Lauda Air
Uçak Modeli : Boeing-767
Kaza Yeri : Bangkok’un
167 km ötesinde bir ormana düşüyor.
Ölü Sayısı : 223 (213
yolcu 10 mürettebat)
Bu bir Boeing 767 model uçağın ilk kazası.
Uçaklarda ters tepki sistemi var. (thrust reserver system)
Thrust Reserver System: Uçağın inişte pist mesafesi içinde durmasını
sağlayan tekerlek frenleridir. Ancak ıslak, buzlu ve karla kaplı pistlerde
tekerlek fren verimi düşer. Lastik ve pist yüzeyi arasındaki sürtünme azalır.
Sonuçta uçağın tekerlek frenleriyle durdurulabilmesi için daha uzun piste gerek
vardır. Ancak bir pisti o an için uzatmak mümkün olamayacağı için, uçak
üzerinde ek frenleme sistemlerine ihtiyaç vardır. Bu amaçla ters tepki sistemi
kullanılmaktadır. Ters tepki sistemi, uçakta ek frenleme sağlar. Egzoz
gazlarını ters yöne saptırır. Uçağın hareket yönünün tersi yönde bir kuvvet
oluşur.
Bangkok’dan kalkan uçak havada seyrederken kendiliğinden ters tepki sistemini
açıyor. Ters tepki sisteminin açıldığı motorun olduğu kanatta %25’e kadar kaldırma
kuvveti kaybı yaşanıyo ve uçak o kanat üzerine doğru yan yatıyo. Pilotlar
kontrolü kaybediyor ve uçak düşüyo.
Aslında Boeing firması uçağı üretirken ters tepki sisteminin havadayken
açılması durumunda ne olacağını test ediyor ve bunun büyük bir problem
yaratmayacağına karar veriyor. Ancak sonradan ortaya çıkıyor ki bu testler daha
düşük irtifa ve hızda açılması durumunu incelemiş. Ama Bangkok’dan kalkan 767
test ortamındakinden daha yüksek irtifa ve hızda. Yani bu hız ve irtifada ters
tepki sisteminin açılması ölümcül sonuçlar (catastrophic) doğurabiliyor.
Kazanın sebebi anlaşıldığında, bu sivil havacılık için büyük bir keşif
oluyor. Thrust reverser system tasarımları tekrar gözden geçiriliyor.
Mevcut durumda sistemin açılabilmesi iki vananın açılmasına bağlı. (Yalıtım
vanası ve Kontrol vanası) Anlaşılıyor ki bu iki vana yanlışlıkla (buna iki
vananın kablolarının aynı anda kısa devre yapması sebep olabilir) açılabilir.
Bu riski düşürmek için yeni tasarımlarda bu iki iç vana dışında bir de motorun
dış yüzeyine mekanik kilitler konuyor.
