Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)

Bu yazıyı BDDK hakkında yayınlanmış kitapçıktan yararlanarak(çoğu yerde alıntılayarak) yazdım.(1)  Şüphesiz bu kitapçığın baştan sona okunması daha ayrıntılı bilgi sağlayacaktır.

Kuruluşu

Bddk 2000 yılında kurulmuştur. 2000 yılına dek ülkede yaşanan gelişmeler bağımsız bir tek düzenleyici ve denetleyici kuruma olan ihtiyacı doğurmuş kurum bu sebeple kurulmuştur.

1994-1999 yılları arasında Türkiye'de tam 11 bankaya el konulmuştur.

2000 yılına gelinceye dek bankacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesinde parçalı bir yapı bulunmaktadır. Hazine Müsteşarlığı; Bankacılık Kanununun uygulanmasından, Kanuna ilişkin ikincil düzenlemelerin hazırlanmasından, yerinde denetimlerin gerçekleştirilmesinden ve bankalara yönelik idari ve cezai yaptırımların uygulanmasından sorumlu iken, Merkez Bankası da; bankaların uzaktan gözetiminden ve tasarruf mevduatını sigorta eden Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) idare ve temsilinden sorumludur. 

1999 yılında bankacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesindeki bu parçalı yapının ortadan kaldırması ve sektöre ilişkin tek bir bağımsız denetleyici ve düzenleyici kurumun kurulması kararlaştırmıştır. Buradaki 

temel amaç, düzenleme ve denetimin etkinliğinin artırılması ve bağımsız bir karar alma mekanizmasının oluşturulmasıdır. Bu gelişmelerin sonucu olarak, 4389 sayılı Bankacılık Kanunu ile Haziran 1999’da Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) kurulmasına karar verilmiş ve Kurum Ağustos 2000’de faaliyetlerine başlamıştır. 

Amacı
Kurumun temel amacı, finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanması, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışması, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasıdır. 

Ne yapar?
BDDK bankacılık faaliyetlerinin bankacılık kanununa ve diğer ilgili mezuata uygunluğunu denetler. Kurum kanun koyucu tarafından yasalaşmamış hususları yönetmelik çıkararak regüle eder. Yani sektörde ikinci düzenlemeleri yapar.

Kurum bankaların mevzuata ve kendi düzenlemelerine uygunluğunu denetler ve bunların uygulanması için çeşitli yaptırım ve cezai işlemler de uygular.

Bunlarla birlikte BDDK tasarruf sahiplerinin haklarını korumak ve kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere  gerekli karar ve tedbirleri almak ve uygulamak için çalışır. 

Ayrıca yurt içi ve yurt dışı muadil kurumların katıldığı uluslararası mali, iktisadi ve mesleki teşekküllere üye olarak, bu kurumlarda bankacılık sektörünü gelişimi için ilişkiler geliştirir.

BDDK denetim kapsamındaki kuruluşlara yönelik çok kapsamlı ve detaylı bilgi ve veriler yayımlamaktadır. 

BDDK hangi kurumları denetler?
BDDK; bankaların, yabancı banka temsilciliklerinin, banka dışı mali kuruluşlar olarak tanımlanan faktoring, finansal kiralama ve finansman şirketlerinin, finansal holding şirketlerinin ve varlık yönetim şirketlerinin kuruluş ve faaliyet izinlerinin verilmesinden ve bu kuruluşların düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumludur.(2) 
Yani BDDK'nın denetiminde olan kurumlar;
+Bankalar
+Faktoring Şirketleri
+Finansal Kiralama Şirketleri
+Finansman Şirketleri

+Finansal Holding Şirketleri 
+Varlık Yönetim Şirketleri 
+Yabancı Banka Temsilcilikleri 

Sigorta şirketleri BDDK'nın denetimine tabi değildir. Onlar Hazine Müsteşarlığı Sigorta Denetim Kurulu Başkanlığı tarafından denetlenmektedir.(3)

Ayrıca, bankalara veya finansal holding şirketlerine hizmet vermek isteyen bağımsız denetim, derecelendirme, değerleme ve destek hizmeti şirketlerinin yetkilendirilmesi de BDDK tarafından yapılmaktadır.(4) 

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu mu Kurulu mu?

BDDK'nın açılımı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumudur. Bununla birlikte Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu da mevcuttur. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Kurumun(BDDK) en üst karar organıdır.(5) Kurumun başkanı Kurulun da başkanı olur.

1-http://www.bddk.org.tr/websitesi/turkce/kurum_bilgileri/bddk_hakkinda/5802bddkkitapcik16_07son.pdf
2-http://www.bddk.org.tr/websitesi/turkce/kurum_bilgileri/sss/10484denetim1.pdf
3-Bana, Kasım 2013'te İller bankası uzman yard. mülakatında BDDK sorulduğunda önce BDDK'yı bir kurul olarak andım(yanlış BDDK kurul değil kurumdur. Kurul, kurumun en üst karar organıdır.) daha sonra sigorta şirketleri ve aracı kurumlarların da BDDK tarafından denetlendiğini söyledim.(buda yanlış çünkü sigorta şirketlerini hazine müsteşarlığı sigorta denetim kurulu, aracı kurumları ise SPK denetler.) Elbette bu yanlışların sebebi heyecan değil, bilgi yetersizliğiydi.
4-http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/07/20110726-3.htm
5-http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5411.html   (83. madde kurulla alakalıdır.)